Prof. Dr. Ünal ÇAMDALI


HER ŞEY DEĞİŞSE DE DÜNYA DÖNÜYOR GÜNEŞ DOĞUYOR

Bilimsel ve Sistemsel Bakış - Prof. Dr. Ünal ÇAMDALI


Değerli dostlar,Dünya hem kendi ekseninde dönüyor hem de güneşin etrafında belli bir yörüngede hareket ediyor. Bu hareket belli bir yasaya göredir. Bu yasa, Newton´a göre kütle çekim, Einstein´a göre ise genel görelilik yasasıdır. Yasayı açıklayan bakış açıları farklı olsa da değişmeyen şeybir yasanın varlığı ile bir hareketin olduğu gerçeğidir. Kim ne derse desin?

Yaşamın içinde de bazı gerçekler vardır. Bunlar değişen ve değişmeyen gerçeklerdir. Bu bağlamda bazı gerçekler değişse de bazıları değişmez ve değişmeyecektir.Sosyal yaşamda da değişen ve değişmeyen ilke ve kurallarla bağlı olarak ortaya çıkan gerçekler de mevcuttur.  Kaldı ki bu gerçeklerin bir kısmı ülke ve toplumlara göre de farklılık göstermektedir. Bu noktada bir ülkenin doğruları, diğer ülkenin doğruları olmayabilir. Örneğin bizim gibi toplumlarda yüze bakma çok önemlidir. İnsanlar, sokakta veya herhangi bir mahalde birbirlerini tanımasalar bile genellikle birbirinin yüzlerine bakarlar. Hele tanıdıkları için karşısındakinin yüzüne bakmamayı, değer vermeme olarak kabul ederler. Hâlbuki batı toplumlarında, birbirlerini tanımayanların birbirlerinin yüzlerine bakmasını,insanlar kişisel alana yapılmış bir müdahale gibi kabul ederler. Bizde,yüzüme bile bakmadı denirken, orada neden baktıdiyebilirler.

Toplumların anlayışları konusunda,verdiğimiz örneğe benzer pek çok örnek verilebilir. Bunun sebebi konusunda; sosyoloji, toplum psikolojisi gibi bilimlerle ilgilenenler daha bilimsel açıklamalar getirebilseler de bana göre; toplumların tarihi, kültürü, psikolojisi, din anlayışları, yaşadıkları coğrafya, iklim ve diğer pek çok faktörler burada etkindir. Bunların her birinin toplumların davranışının belirlenmesi noktasında bir etkisi vardır. Kaldı ki bunun bir denklemi de yoktur. Toplumların özelliklerini modelleyen bir denklem olsa ne güzel olurdu, belki de. Tek bir denklemle bir toplumu anlamak kolay olurdu, o zaman. Bu da bazı açılardan işimize yarasa da bazı açılardan toplumların tüm özelliklerinin bilinmesi o topluma dost tavırda olmayanlar için bir koz da olabilirdi. Tartışma götürür bir konu. Üstelik zor da?

Fizikte, eşyanın hakikati bile tam anlaşılmazken, insanoğlunu anlamak daha da zor olsa gerek. Zira insanoğlu daha karmaşık bir yapı sergilemektedir. Bu noktada toplumlar veya tüm insanlar da daha karmaşıktır. Dolayısıyla davranışları da ona göre daha anlaşılmaz olabilir.  Bir fizikçiye göre bu bilinçli bir tasarımdır. Kim bilir. Bir matematikçinin de dediği gibi insanları anlayanların sayısı, matematiği anlayanlardan daha azdır.

Sevgili dostlar, yaşam denilen olgu; biz ne dersek diyelim sonucun değişmeyeceği dünyanın dönmesi, güneşin doğması gibi oluşan fiziksel olgular ile bizim dememize yani yaptığımız eylemlere bağlı olarak değişen sosyal olguların toplamından oluşmaktadır. Bunun yanında, hayvanlar ve bitkiler dünyasının da etkilerini dâhil etmemiz gerekir. Onların da yaşama katkıları oldukça farklı ve renklidir. Bu bakımdan, bu ayrımın yapılması oldukça önemlidir. Bu durum, kendimizi ve yaşadığımız evreni tanıma açısından önemli olduğu kadar; neleri değiştirebileceğimiz ve neleri de değiştiremeyeceğimizin anlaşılması hususunda da önemlidir. Değişmeyen şeyler aynızamanda insanoğlunun ortak kozmik kaderi olsa gerektir. Kimilerine göre. Değişenler ise insanoğlu tarafından yaşam alanına katılan değerler olsa gerektir. Bu bilinç ve ayırım bence iyi anlaşılmalıdır. Nelerin yapılabileceği ve nelerin de yapılamayacağı konusu biraz muallakta olan bir konu olsa da yaşadığımız zaman ve mekân noktasında bunların anlamları olduğunu düşünüyorum. Yoksa geleceğe ipotek koymak gibi bir sonuç çıkarmıyorum. Kimse de çıkarmasın. Zira gelecekte yaşam bizim pek de düşünemediğimiz bir alanda da gelişebilir. Örneğin Marsta yaşam oluşabilir, bugün kullandığımız pek çok otomobil ortadan kalkabilir, yaşadığımız şehirler teknolojik olarak pek çok farklı yapıya bürünebilir... Bunu şimdiden kestirmek olanaksızdır. Ancak ne yaparsak yapalım dünya dönecek, güneş doğacak ve yaşam fiziksel evrende devinimine devam edecektir.  Nereye kadar? Kim ne der?

 

Kalın sağlıcakla?