Bakan Işıkhan açıkladı! 2025'te asgari ücret ne kadar olacak?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'na konuk olarak, çalışma hayatına ilişkin merak edilen birçok soruya cevap verdi.

"Yenidoğan çetesi" ile ilgili soru üzerine Işıkhan, konunun herkesi derinden yaraladığını, bir baba olarak bu olay karşısında üzüldüğünü ifade etti.

Işıkhan, benzeri olayların bir daha yaşanmaması ve tüm sorumluların en ağır cezayı alması için İçişleri, Adalet ve Sağlık bakanlıklarıyla birlikte çalışmalara hız kesmeden devam ettiklerini kaydetti.

Sağlık Bakanlığının ruhsatlarını iptal ettiği hastanelerle de sözleşmeleri feshettiklerini, geçmiş dönem dahil henüz ödenmemiş alacaklarına da bloke koyduklarını bildiren Işıkhan, "Bu özel hastanelere ilişkin yapılmış ödemeler var ise müfettiş raporunda tespit edilen hususlar doğrultusunda geçmişe dönük olarak da faiziyle birlikte sözleşme kapsamındaki cezaları da tahsil ediyoruz. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki çalışmalarımızı, risk analizi kapsamında denetimlerimizi ve soruşturmalarımızı yürütüyoruz."

Işıkhan, "yenidoğan çetesi" soruşturmasının CİMER'e gelen ihbarla başladığını hatırlatarak, ilgili kurumlarla birlikte konunun üzerinde titizlikle çalıştıklarını söyledi ve tüm suçluların hak ettikleri en ağır cezayı alacaklarından vatandaşların şüphe duymamasını istedi.

SGK'nin özel hastanelerle yaptığı sözleşmelerle ilgili yeni bir çalışma olup olmadığına yönelik soru üzerine Işıkhan, yapılan rutin taramalar kapsamında müfettişlerin fatura kontrolleri için yoğun mesai yaptığını anlattı.

-"Emeklilik sistemiyle çok fazla oynamayı düşünmüyoruz"

2024 ila 2025 yılında emekli olacakların maaşlarında oluşacak yüzde 30'luk farka ilişkin soru üzerine Işıkhan, enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde bu tür tartışmaların gündeme geldiğini söyledi.

Işıkhan, şu ifadeleri kullandı:

"Emeklilik sistemiyle çok fazla oynamayı düşünmüyoruz. Çünkü sistemli ve başarıyla yürüyen bir sisteme müdahale ettiğinizde ki, biz tek başımıza da müdahale edemeyiz, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak diğer bakanlıklarımızın da bu konuda hassasiyet gösterdiklerini biliyorum. Ancak burada konuyu ince eleyip sık dokumak gerekiyor. Bu tür durumlarla daha önceki yıllarda da karşılaştık. Tabii biz Sosyal Güvenlik Kurumu ve Bakanlık olarak, şu mesajı vermek isterim, çalışanlarımızın daha çok üretimine ve çalışmasına ihtiyacımız var. Sistemde ne kadar çok kalırlarsa bizim için, sosyal güvenlik sistemimizin geleceği açısından, sürdürülebilirliği açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum."

Emekliliğin bir hak olduğunu ve zamanı geldiğinde herkesin emekli olacağını dile getiren Işıkhan, "Vatandaşlarımızdan önemli ricam şudur ki, elimiz, ayağımız tutuyorken, nefes alıyorken, sağlıklıyken çalışmaya, üretmeye hem ailemizin geçimini hem kişisel gelişimimizi gerçekleştirmek hem de ülkemizin ekonomik anlamda büyümesini sağlamak amacıyla daha çok çalışmaya, daha fazla üretmeye ihtiyacımız var. Sistemde ne kadar kalırlarsa gelecekteki emekli aylıklarının da daha yüksek olacağını öngörebiliyoruz." diye konuştu.

Işıkhan, 2024 ila 2025 yıllarında emekli olacakların maaşlarında oluşacak farka ilişkin bir çalışmalarının olup olmadığıyla ilgili soruya "Tabii biz vatandaşlarımızın tercihine, emeklilik kararına müdahale edecek bir noktada değiliz. Şu an her bir vatandaşımız emeklilik süresini e-Devlet'ten rahatlıkla görebilir, dilekçesini verip emekli aylığına hak kazanabilir. Ancak biraz önce ifade ettiğim gibi sistemde kalıp çalışmayı tercih etmelerini ben özellikle rica ediyorum. Çünkü bizim daha fazla sosyal güvenlik primine ihtiyacımız var ve gelecekte çocuklarımıza sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi bırakmak için de daha çok çalışmaya, üretmeye ihtiyacımız var." yanıtını verdi.

Bu süreçte nitelikli iş gücü kaybının da ortaya çıkacağına dikkati çeken Işıkhan, "Ancak piyasa o kadar dinamik ki bu iş gücü açığının da kolay ve kısa sürede kapatılacağını da öngörebiliriz." dedi.

Almanya'da 40 yıl prim ödenip 20 yıl emekli aylığı alınmasına karşın, Türkiye'de bunun tam tersi olduğunu ifade eden Işıkhan, ne kadar çok prim ödenirse emekli aylığının da o ölçüde yüksek olacağını hatırlattı.

OVP hedeflerine ulaşmayı ve bu hedefleri güçlendirecek adımlar atmayı planladıklarını kaydeden Işıkhan, "Tabii emeklilik şartlarıyla ilgili herhangi bir köklü değişiklik öngörmüyoruz. Hem Ekonomi Koordinasyon Kurulunda hem de bakanlığımızın böyle bir çalışması söz konusu değil. Ancak sosyal güvenlik sistemimizin sürdürülebilirliğini sağlamak ve emeklilerimizin yaşam standartlarını yükseltmek konusunda çalışmalarımız, gayretlerimiz var." dedi.

-Tamamlayıcı emeklilik sistemi

Çalışanların haklarını gözetmenin dikkat etmeleri gereken bir konu olduğunu bildiren Işıkhan, "Tamamlayıcı emeklilik sistemiyle ilgili Bakanlığımızın herhangi bir çalışması yok. Bazen 'Kıdem tazminatının yerine mi geçecek' diye endişeler var. Bu konuda hem işçi hem de işveren kesimimizin rahat olmasını istiyoruz." dedi.

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin çalışan ve emekli oranlarını nasıl etkilediğiyle ilgili soruyu Işıkhan, "Elbette sosyal güvenlik sistemimize, iş gücü piyasamıza ve bütçeye etkileri oldu. Ancak Allah'a şükür mali disiplin anlayışımız ve güçlü bütçe yönetimi sayesinde bu yükü dengeli şekilde yürütmeye gayret ediyoruz." şeklinde yanıtladı.

Işıkhan, şöyle devam etti:

"Emekli sayımız, bugün itibarıyla 16,4 milyon. EYT düzenlemesinden faydalanılan sigortalılarla ilgili bilgi verdiğimde, 2023 yılında 2 milyon sigortalıya aylık bağladık. 2024 ağustos sonu itibarıyla da aylık bağlanan kişi sayısı 2,3 milyon. EYT emekliliğinin ortalama yaşı, en üzüldüğümüz konulardan bir tanesi, 48. 38 yaşında emekli olan 450'ye yakın vatandaşımız mevcut. Emekli olan SSK'lıların yaklaşık yüzde 57'si tekrar çalışmaya devam ediyor. EYT emeklilerimizin ortalama aylıkları 17 bin liradır. EYT'nin maliyetine baktığımızda, 2023 yılında yaşlılık aylığı bağlanan 2 milyon sigortalıya yatırılan yaşlılık aylığı, bayram ikramiyesi, emeklilik ikramiyesi, 5 bin liralık tek seferlik ödeme yapmıştık, toplamı yaklaşık 210 milyar lira."

- EYT'DEN 2,5 MİLYON KİŞİ EMEKLİ OLDU

Bakan Işıkhan, geçen yıl emekli olanlardan kaynaklı 42,1 milyar lira prim kaybı da olduğunu bildirerek, "2024 yılında EYT'nin maliyetinin 592,6 milyar lira olacağı öngörülmektedir. " dedi.

EYT'den toplam 5 milyon kişinin emekli olma hakkı kazandığını ancak bunlardan 2,5 milyonunun emekli olmadığını belirten Işıkhan, sistemde kalanlara teşekkür etti.

Türkiye'nin emeklilik sisteminin gelecek yıllarda nasıl şekilleneceğine ilişkin soruya Işıkhan, "Aktüeryal dengeyi çok iyi korumak zorundayız. Gerçekten iyi bir durumdaydık. Fakat EYT ile birlikte bu aktüeryal denge aleyhimize dönmüş durumda." dedi.

Işıkhan, SGK'nin 10-20 yıllık projeksiyonlar yaptığını anlatarak, "Nüfusumuz sürekli artıyor. Yaşlanan bir nüfusa sahibiz. Bu nüfusu acaba bir risk olarak mı değerlendireceğiz yoksa bize katkı getirecek bir boyuta mı dönüştürmek durumundayız? Emeklilik sistemimizle oynamamamızın temel nedenlerinden biri de bu." diye konuştu.

-"SGK'ye prim borcu olan kim varsa açıklayacağız"

SGK prim borcu olan şirketlere yönelik neler yapılacağı sorusu üzerine Işıkhan, şirketlerin borçlarının da inanılmaz düzeye çıktığını belirterek, "Maliye Bakanlığımız nasıl paylaşımda bulunuyorsa biz de prim borcu en yüksek olan şirketleri kamuoyuyla paylaşacağız." ifadesini kullandı.

Bakan Işıkhan, "SGK'ye prim borcu olan kim varsa açıklayacağız. 500 milyon ya da 1 milyar borcu olan şirketler var ne yazık ki. Bunları kamuoyuyla da paylaşmayı düşünüyoruz. Çünkü bunun mutlaka etkisi olacağını da düşünüyorum, en azından borçların tahsilatı konusunda." dedi.

-Kısmi çalışma modelleri 

Işıkhan, "esnek çalışma" ve "uzaktan çalışma" modeliyle ilgili soru üzerine, Orta Vadeli Program'da uzaktan kısmi çalışma modelleri üzerinde yoğun enerji harcadıklarını söyledi.

Çalışma hayatının sürekli değişim ve dönüşüm içerisinde olduğuna işaret eden Işıkhan, ekonomilerin, dış ve küresel ticaretin yapısının değiştiğini anlattı.

Uzaktan çalışma modelinin Kovid-19 salgını döneminde Türkiye'de başarıyla uygulandığını belirten Işıkhan, burada istihdamı artırmayı amaçladıklarını kaydetti.

Işıkhan, yeni nesil çalışma modelleriyle çeşitli nedenlerden dolayı istihdama katılamayan özel grupları hedeflediklerini ifade ederek, şöyle devam etti:

"Örneğin, kadınlar önemli bir hedef grubu. İş ve yaşam dengesinin sağlanması noktasında güçlüklerle karşılaşabiliyor insanlar. Bizler, belki bir noktada bu dengeyi sağlamış durumdayız ama bunun yanında özel politika gerektiren gruplar, gençlerin istihdama katılması noktasında bu modelleri çalışıyoruz. Çalışma Genel Müdürlüğümüzün mevzuat çalışmalarını, Ekonomi Koordinasyon Kurulunun gündemine getireceğiz. 2025 yılının ilk çeyreğinde özellikle kısmi çalışma, part-time çalışma, platform çalışmaları gibi yeni nesil çalışma modellerini çalışma hayatıyla buluşturacağız. Ancak burada dikkat ettiğimiz bir konu, çalışanların güvencelerinden asla taviz vermememiz gerekiyor. Part-time çalışma bile, saat başı çalışsa dahi çalışanlarımızın sosyal güvenliğini korumak bizim öncelikli amacımız olacak."

-"Türkiye'ye özgün bir modeli hayata geçirmek zorundayız"

Yeni nesil çalışma modelleri ile istihdama dinamizm katmak istediklerini vurgulayan Işıkhan, "Sosyal Güvenlik Kurumumuzun genel yapısını, teknolojik altyapısını da saat başı çalışma sistemine uydurmak zorundayız. Bu yönde Genel Müdürlüğümüze talimat verdim. Ocak ayından başlayarak 2-3 aylık dönem içinde bu teknolojik altyapının, saat başı çalışmanın altyapısını, yazılımını gerçekleştiren bir sistem kurulması bizim için önemli." dedi.

Bakan Işıkhan, hangi sistem ya da modelde çalışırsa çalışsın tüm çalışanların sosyal güvenlik haklarını korumaları gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Bu yönde de ne tür yasal düzenleme gerekiyorsa da bu yasal düzenlemenin ana çerçevesini bizler çalışıyoruz. 2025 yılının ilk çeyreğinde bunları getireceğiz. Burada işçilerimizin toplu sözleşme ve sendikal örgütlenme haklarına da büyük önem verdiğimizi ifade etmek istiyorum. Özellikle yeni nesil çalışma modellerimizi hayata geçirirken, uluslararası düzeyde part-time ve yeni nesil çalışma modellerinin nasıl uygulandığını gözlemliyoruz, araştırmalar yapıyoruz. Türkiye'ye özgün bir modeli de bu dönemde, yakın zamanda da hayata geçirmek zorundayız. Neden? İstihdamı artırmak zorundayız. İstihdamı artırmanın en başarılı yöntemlerinden bir tanesi bu. Yurt dışında Amerika, Almanya bunu yapıyor. Biz de bunu yapmak zorundayız. Yapmamamız için herhangi bir neden yok."