``Gesi Bağları`` türküsüyle ünlenen Gesi bölgesinde bulunan kuşevleri (güvercinlikler) bölgenin diğer tarihi ve kültürel değerleriyle birlikte, turizme kazandırılmayı bekleyen varlıklar olarak karşımızda duruyor. Tarihi 18`inci yüzyıla dayanan kuşevleri, 2 metre çapındaki genişlikleri ve bazen 8 metreyi bulan yükseklikleri ile taştan yapılmış kuleler şeklinde, Gesi`deki vadinin her iki tarafına oldukça özenli bir konumlandırmayla yerleşmiş durumda. Kuşevleri, zaman zaman kişisel girişimlerle etraflarına asılan ``Kuşevleri bölgesinde mangal yakmak yasaktır`` tabelaları, bazen de etraflarına çekilen tel örgüler sayesinde korunmaya çalışılıyor.
Toprak üstündeki 2 metre çaplı ve 2-2,5 metre yükseklikleri ile göze çarpan kuşevlerinin alt kısımlarında ise kuşların kışın soğuktan, kışın ise sıcaktan korunmaları amacıyla geniş bir oda bulunuyor. Odaların içlerinde ise kuşların tüneyebilecekleri küçük çıkıntılar yer alıyor.
Özellikleri sayesinde dünyadaki benzerlerinden farklılıklar barındıran kuşevlerinin bazıları, zamanın yıpratıcı etkisine yenik düşmüş durumda. Bazıları yıkılmış, bazıları ise yıkılmak üzere.
Şahsi gayretleriyle Gesi bölgesindeki kuşevlerini korumaya çalışan Gesi Bahçeli Mahallesi Muhtarı Merdal Aslantaş, kuşevlerine bakım yapılmadığını ve kaderlerine terk edildiğini ifade etti. Aslantaş, ‘’Bu tarihi eser niteliğinde bulunan kuşevleri, Gesi bölgesinin en önemli eserlerinden. Gelen turistler, buraların bakımsız olduğunu söylüyorlar. Özellikle buralara Alman turistler geliyor. Bu kuşevlerinin bakımlarının yapılması ve turizme kazandırılması gerekiyor’’ dedi.
Gesi daha önceden bağımsız belediyelik olduğunu, şimdi Melikgazi Belediyesi’ne bağlı bir mahalleye dönüştürüldüğünü, Melikgazi Belediyesi’nin de kuşevleriyle ilgili birtakım çalışmalar yapmayı planladığını duyduklarını ve çok sevindiklerini kaydeden Muhtar Merdal Aslantaş, ‘’Buralarda güvercinler başta olmak üzere çok değişik kuşlar yaşıyor. Ancak kuşevlerinin yakınlarına yapılan yapılar nedeniyle kuşlar ürküyorlar ve gelmiyorlar. Bu kuşevlerinin sahipleri var ve onlar kuşları besliyorlar. Ancak bu tarihi eserlerin turizme kazandırılması gerekir’’ diye konuştu.
TARİHİ KUŞEVLERİ
Gesi Bağları`nda bulunan güvercinlikler, `Kule tipi` olarak taştan örülerek yapılmış. 18`inci yüzyıla ait güvercinliklere ülkemizde yalnız Gesi Bağları`nda rastlanmakta. Kule tipi güvercinliklerin yurt dışında benzer örnekleri bulunmakta. Ancak Gesi Bağları güvercinliklerinde bulunan yeraltı odası tamamen bölgeye özgü. Gesi güvercinlikleri, 2-3 metre genişliğinde ve 8-10 metre yüksekliğinde kule benzeri odacıklar şeklinde inşa edilmiş. Genellikle silindir ya da kare planlı olan bu kuleler taştan yapılma olup üstleri güvercinlerin girebileceği şekilde açık bırakılmış. Bir kale burcunu andıran bu yapılarda güvercinler koruma altında alınmaya çalışılmış. Alt tarafında Güvercinlik sahibinin yiyecek vermek ve gübre toplamak amacıyla girmesine olanak sağlayacak şekilde küçük bir kapısı bulunan bu yapıların içinde güvercinlerin yuva yapmalarını kolaylaştırmak amacıyla oyuklar oluşturulmuş.