Kalıcı yaz saati uygulaması ile 20 milyar lira tasarruf

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, CHP Edirne Milletvekili Ahmet Baran Yazgan'ın kalıcı yaz saati uygulamasına ilişkin yazılı soru önergesine yanıt verdi.

İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmanın sonuçları doğrultusunda sabit saat uygulamasına geçildiğini hatırlatan Bayraktar, bu uygulamadan önce 17.00'de gerçekleşen akşam puantının ilerleyen saatlere doğru yayıldığını, böylelikle puantın teknik olarak yönetiminin daha kolay hale geldiğini belirtti.

Bayraktar, yaz saati uygulamasının başladığı Ekim 2016 ile Mart 2024 tarihleri arasında yaklaşık 20 milyar lira karşılığı olan 11,252 milyar kilovatsaat (kWh) enerji tasarrufu sağlandığını bildirdi.

Bu enerji tasarrufunun dönemsel dağılımını da paylaşan Bayraktar, 2016 Ekim ve 2017 Mart tarihleri arasında 1,308 milyar kWh, 2017 Ekim ve 2018 Mart tarihleri arasında 1,365 milyar kWh, 2018 Ekim ve 2019 Mart tarihleri arasında 1,345 milyar kWh, 2019 Ekim ve 2020 Mart tarihleri arasında 1,380 milyar kWh, 2020 Ekim ve 2021 Mart tarihleri arasında 1,439 milyar kWh, 2021 Ekim ve 2022 Mart tarihleri arasında 1,513 milyar kWh, 2022 Ekim ve 2023 Mart tarihleri arasında 1,406 milyar kWh, 2023 Ekim ve 2024 Mart tarihleri arasında 1,496 milyar kWh olmak üzere toplamda 11,252 milyar kWh enerji tasarrufu sağlandığını açıkladı.

Yaklaşık 1 milyar veri ile araştırma

Bakan Bayraktar, meteoroloji mühendisliği, elektrik mühendisliği, psikoloji, sosyoloji ve ekonomi alanlarında çalışmalar yürüten akademisyenler ile uzmanlardan oluşan ekip tarafından hazırlanan raporun yönetici özeti bölümünde yer alan bilgileri de yanıtında paylaştı.

Buna göre, yaz saati uygulaması (YSU) ve kış saati uygulamasının (KSU) detaylı analizi için Türkiye'nin son 6 yılına ait elektrik tüketimi, sıcaklık, bağıl nem ve bulutluluk verileri saatlik zaman ölçeğinde ele alındı.

Yaklaşık 100 milyon satırdan oluşan ve her bir satırında 5 verinin olduğu yani toplamda 500 milyon saatlik elektrik tüketim verisi, bunun yarısı kadar meteorolojik değişkenlerin saatlik verisi ve işleme katılanlar da düşünüldüğünde 1 milyar veri ile metin içerisinde detayları alt başlıklar halinde verilen "Ana Bileşenler Çözümlemesi, Doğrusal Çoklu Regresyon, Saat Değişim İndeksi ve Puant Değerler Analizi" yöntemlerinin analizleri gerçekleştirilip yorumları yapıldı.

İşlenen, yöntem ve analizlerin sonuç verileri de düşünüldüğünde toplamda yaklaşık 1 milyar veri ile araştırma sonlandırıldı.

Araştırmanın sonucundaki şu tespitler dikkati çekti:

"Rusya Federasyonu'nda 11 farklı zaman dilimi kullanılmakta olup doğu ile batı arasındaki zaman farkı 9 saattir. ABD'de doğu ile batı arasındaki zaman farkı 4 saat olup Kanada'da 5 saate çıkmaktadır. Ülkeler bu doğal zorunluluklara ve zorluklara rağmen ekonomik, siyasi ve idari işlemleri ulusal/uluslararası süreçlerle başarılı bir şekilde düzenlemektedirler. Bir anlamda ülkemize dayatılan diğer devletler ile ortak bir zaman diliminde buluşma zorunluluğu dünyada bulunmamaktadır."

"Kış saati uygulaması sürecinin başlamasıyla birlikte gün uzunluğuna bağlı olacak şekilde farklı mesai saatleri göz önünde bulundurularak illerin karanlıkta kalma saat miktarları hesaplanmış ve haritaları çizilmiştir. Bunun sonucunda gün ışığından en fazla yararlanılacak şekilde en uygun mesai saatlerine ait değerler ve haritalar elde edilmiştir. Bu haritalar yardımıyla yıl boyunca karanlıkta kalma saat miktarları belirlenmektedir."

Analizler sonucunda kış saati uygulamasından kaynaklanan ilave elektrik tüketimleri 08.00- 17.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 626.068 - 2.375.061 MWh, 08.30-17.30 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 5.788.685 - 6.523.240 MWh ve son olarak 09.00-18.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde ise 5.885.005- 6.450.746 MWh arasında değişmektedir. Bu değerler hesaba katılan yılların kış saati uygulaması sürelerinin ortalama toplam tüketimleriyle karşılaştırıldığında yüzde 8,58'e kadar çıkmakta, yıllık toplam elektrik tüketimi ile karşılaştırıldığında ise yüzde 3,62'ye kadar yükselmektedir."

"Bu çalışmada ayrıca yıl boyunca kesintisiz yaz saati uygulamasına geçilmesi alternatifinin, mevcut duruma kıyasla Türkiye'de elektrik tüketimin yol açtığı değişikliğin finansal boyutu hesaplanmıştır. Farklı mesai saatlerine göre ortalamada 1 milyar 897 milyon 135 bin 508 TL, maksimum olarak ise 2 milyar 685 milyon 617 bin 908 TL ekonomik kayıp oluşmaktadır."

"İklim değişikliği gibi önem taşıyan süreçler de hesaba katıldığında KSU YSU'dan dolayı ilave elektrik tüketim değerlerinin karbon üretim karşılıkları düşünüldüğünde aslında ekonomik zararın daha yüksek olacağı aşikardır."

"Somut verilere dayanan tüm hesaplamalar ve metin içerisinde görülebilecek olan detaylı değerlendirmeler sonucunda kış saati uygulaması saat değişiklikleri ülkemize enerji tüketimi açısından herhangi bir olumlu katkı sunmamaktadır. Tam tersine elektrik tüketiminin artmasına sebebiyet verdiği proje süresince elde edilen matematiksel ve istatistiksel işlemlere dayalı sonuçlar ile ortaya konulmuştur. Bütün mesai çalışmalarında güneş ışınımından daha fazla yararlanma ilkesi esas alınmalıdır. Bunun için de YSU'nın yıl boyunca uygulanması, enerji planlaması, ekonomik kazanç, sosyolojik ve psikolojik anlamda daha doğru olacaktır."

Öte yandan Bakan Bayraktar, sabit saat uygulamasına ilişkin, Avrupa Parlamentosunun 26 Mart 2019'da kabul edilen teklifle üye ülkelere tek saat uygulamasına geçmelerini tavsiye ettiğini hatırlattı.