HAFTANIN RÖPORTAJI
KAYSERİ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ´NDEN HAREKETSİZLİĞE SAVAŞ
3 BİN BİSİKLET EYLÜL AYINA KADAR ÜCRETSİZ DAĞITILACAK
Haftalık röportaj bölümümüzün bu hafta ki konuğu, İl Halk Sağlığı Müdürü Dr. Yunus Karadağ idi. Röportajı gerçekleştirmek için yoğun çaba sarf eden çok sevdiğim ağabeyim ve mentorum Murat Özdeniz´e yardımlarından dolayı teşekkür ediyorum. Halk Sağlığı Müdürümüz Dr. Yunus Karadağ ile Halk Sağlığı´nın ilimizde yürüttüğü faaliyetleri ve sorumlu olduğu çalışma alanları hakkında sohbet ettik. Çağımızın belası Kanser hastalıklarından, sigara yasağı olan mekânların denetimlerinden, fiziksel aktivitenin teşviklerine kadar her alanda konuştuğumuz röportajımızda, Kayseri´de 3 bine kadar bisiklete dağıtılacağının haberini aldım. Belediyelerden, okullarında başarılı olan çocuklara, hatta üniversitede ring olarak kullanılacak bisikletlerin Eylül ayına kadar dağıtılacağı da aldığım bilgiler arasında. Şimdi çok fazla uzatmadan Kayseri İl Halk Sağlığı Müdürümüz Sayın Dr. Yunus Karadağ ile sohbetimizin ayrıntıları.
E. KİPMAN: Yunus Bey merhaba. Öncelikle beni burada ağırladığınız için teşekkür ederim. Efendim sizi tanımayan kişiler için biraz kendinizden bahseder misiniz?
Y. KARADAĞ: 1976 Ankara Polatlı doğumluyum. İlk, orta ve lise öğrenimimi babamın memuriyeti nedeniyle farklı illerde tamamladıktan sonra Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi´nde üniversiteyi okudum. 1994 yılında. 2001 yılında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi´nden mezun olduktan sonra birkaç ilde görev yaptım daha sonra tekrar Kayseri´ye döndüm. 2012 yılından beri de Halk Sağlığı Müdürü olarak görev yapmaktayım. Öğrenciliğimde geldiğimde çok iyi hatırlıyorum ?430 bin nüfus´ tabelasını, şuanda 1 milyonun üzerinde merkez nüfusu olan bir il Kayseri.
E. KİPMAN: 1 milyonu aşkın nüfusu olan bir ilde, Halk Sağlığı Müdürlüğümüz ne gibi hizmetlerde bulunuyor?
Y. KARADAĞ: Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak koruyucu sağlık hizmetleri asli görevimiz. 1´inci basamak hizmetler, koruyucu sağlık hizmetleri, yanı insanlara hasta olmadan önce hastalıklara karşı korumak, bağışıklık hizmetleri vermek, eğitim faaliyetleri yürütmek, tarama hizmetleri yapmak. İl Sağlık Müdürlüğü ile Halk Sağlığı Müdürlüğü arasındaki fark, 663 kanun hükmünde kararname ile sağlık teşkilatı 3´e ayrılmıştı. İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği. Kamu Hastaneleri Genel Sekreterliği anlaşılacağı üzere tedavi edici kısımla ilgileniyor daha çok. İl Sağlık Müdürlüğümüz, 112 acil sağlık hizmetleri, Özel Hastane ve Eczane denetimleriyle ilgileniyor. Halk Sağlığı Müdürlüğü de 1´inci basamak hizmetleri yani aile hekimlerimizin yürütmüş olduğu faaliyetler ve koruyucu hizmetleri yürütüyoruz.
E. KİPMAN: Müdür Bey sizin de saydığınız faaliyetler arasında tarama faaliyetleri var. Kanser tarama faaliyetleri ilimizde kaç noktada yapılıyor? Yılda kaç kişi ilimizde bu taramadan geçiyor? İlimiz ülke çağında kanser taramasında ne durumda?
GEÇTİĞİMİZ YIL 211 TANE KANSER VAKASI YAKALADIK
Y. KARADAĞ: Şuan ilimizde Fevzi Çakmak Aile Sağlığı Merkezi, İldem Sağlıklı Yaşam Merkezi, Servet Başkal Sağlıklı Yaşam Merkezi, Talas Bahçelievler Aile Sağlığı Merkezi´nde Kansere yönelik eğitim faaliyetleri, tarama faaliyetleri yürütüyoruz. Aile hekimlerimizin kendi nüfuslarına kayıtlı kişileri aile sağlığı merkezlerine çağırarak kanser taramaları yapıyoruz. Bakanlığımızın yürütmüş olduğu projede 3 kanser türüne tarama faaliyetleri düzenliyoruz. Her iki cinste de bağırsak kanseri, kadınlarda meme kanseri ve rahim ağzı kanseri tarama çalışmalarını yürütüyoruz. Kanser tarama merkezlerinin meyvelerini bu yıl almaya başladık. 2012 yılı sonuna kadar yıllık tarama yaptığımız kişi sayısı 4 bini geçmiyordu. Merkezler arttıktan sonra 2015 yılında 40 bin tarama yaptık. Daha önce 1 yılda yapılan kanser taramasını biz artık aylık olarak yapıyoruz Kayseri´de. Ben arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum çünkü bu taramalar yapılırken insanları ikna etmeniz gerekiyor. Şuan ilimizde 3 tane mamografi cihazımız var, Fevzi Çakmak Aile Sağlığı Merkezi, İldem Sağlıklı Yaşam Merkezi, Servet Başkal Sağlıklı Yaşam Merkezlerinde tamamen ücretsiz taramalar yapıyoruz. Çekimlerimiz dijital ortamlarda Ankara´da bir merkeze aktarılıyor, orada okunan bilgilerde şüpheli vakalar bize geri dönüyor. Geçtiğimiz yıl 211 tane kanser vakası yakaladık. Büyük çoğunluğu rahim ağzı kanseri vakası olan bu teşhisler daha hücresel düzeydeyken tespit edildi ve dokuya yayılmadan, ufak müdahaleler ile kişinin kansere yakalanmış olmasının önüne geçmiş oluyorsunuz. Kanser daire başkanlığımız her hafta illerin kanser taramalarındaki değerlendirmesini ilan ediyorlar. Biz geçtiğimiz 4-5 ay içerisinde hep ilk 10 il içerisindeyiz. İlk 10 il içerisinde birinci olduğumuz haftalar da oldu. Birçok büyükşehirleri geride bırakarak İstanbul, İzmir, Ankara gibi illeri geride bıraktığımız oldu. Amacımız kanser ile ilgili farkındalık oluşturarak, kanser taramalarını bir an önce yapmalarını sağlamak.
E. KİPMAN: Yunus Bey, ülkemizde kanser belasının yanı sıra şişmanlık, obezite sorunu da çoğalmaya başladı. Fiziksel aktivite ve beslenme konusunda Halk Sağlığı Müdürlüğü´nün ne gibi çalışmaları oluyor?
ÖĞRENCİLERE FİZİKSEL AKTİVİTE KARNESİ GELİYOR
Y. KARADAĞ: Emre Bey, fiziksel inaktivite yani hareketsizlik birçok hastalığın tetikleyicisi. Aynı şekilde kanserin de aslında inaktiviteyse bağlı oluştuğuna dair yayınlar var, çalışmalar var. Biz bakıldığında toplumun %70 gibi bir rakamın fiziksel olarak yeteri kadar hareket etmediğini biliyoruz. Hareket eden kesiminde ağırlıklı olarak beden işçileri yani mecburen çalışan kişiler olduğunu görüyoruz. O yüzden toplumumuzun büyük bir kısmı özellikle evde bayanlar hareketsizler. Bu yüzden şeker, tansiyon, obeziteye bağlı gelişen birçok kronik hastalıkları tetikliyor. Hatta kansere kadar varan inaktiviteden kaynaklı rahatsızlıklar var. Amaç farkındalık yaratmak. Bakanlığımızın yürütmüş olduğu bir çalışma kapsamında geçtiğimiz hafta ilimiz dahil 8 ilin beden eğitimi öğretmenlerine öğleden önce, öğleden sonra da aile hekimlerine Hacettepe Üniversitesi´nden bir hocamızla Kadir Has Kongre Merkezinde bir toplantı düzenledik. O toplantıda beden eğitimi öğretmenlerimize, çocuklarımıza fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırmak için ?fiziksel aktivite karnesi´ düzenlenmesiyle ilgili bir eğitim verildi. Yani çocuklar beden eğitimi derslerinin yanında fiziksel aktiviteleri ve fiziki özelliklerine göre karne düzenlenmesi eğitimi. Aile hekimi arkadaşlarımıza da tıpkı ilaç reçete ettikleri gibi kişilerin vücut kitle endekslerine bakarak ihtiyaç olan aktiviteyi, kişiye özel, çünkü kronik hastalıkları olan bir kişiye her egzersizi veremezsiniz, kişi özel nasıl egzersizleri önereceklerine dair bir eğitim oldu. Bunda amaç bir farkındalık oluşturmak.
E. KİPMAN: ;Efendim, bu aktivite ile ilintili olarak 23 Nisan´da bir kampanya ile 150 kadar çocuğa bisiklet dağıttınız. Bu kampanya ile ilgili biraz bilgi verebilir misiniz?
EYLÜL AYINA KADAR 2 ? 3 BİN CİVARINDA BİSİKLET DAĞITILACAK
Y. KARADAĞ: Bakanlığımız yine sağlıklı beslenme ve hareketli hayat projesi kapsamında yürüttüğü Sayın Cumhurbaşkanımızın himayelerinde gerçekleşen ?1 milyon bisiklet projesi´ var. İllerimizdeki çocuklarımıza bisiklet dağıtımı olacak. Yine amaç fiziksel aktiviteyi teşvik, o inaktiv hayattan kurtulmak, böylelikle kronik hastalıkların önüne geçmek. Tabi bu durum, ilaç maliyetlerinin düşmesinden tedavi masraflarına kadar çok müthiş bir geri dönüşü olabilecek bir proje. Bu kapsamda geçtiğimiz 23 Nisan´da ilimizde Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramını bir fırsat bilerek çocuklarımıza bu alışkanlığı kazandırmak adına, okullarda başarılı olanlara biz 150 adet bisiklet dağıttık. Bunu 500´e tamamlayacağız. Yine 19 Mayıs´ta gençlerimize bisiklet dağıtımı olacak. Sonrasında Üniversite´nin akademik açılış tarihlerinde üniversitede bisiklet dağıtımı olacak. Kampus içerisinde binilmesi için, kişiye değil, bisiklet terminalleri olacak, öğrenciler bir yerden, bir yere giderken bisikletle gidecekler. Amaç burada da hareketlilik kazansın, kültür oluşsun. Yine bu proje kapsamında belediyelerimize bisiklet verilmesiyle ilgili çalışmalar var. Bu yıl Eylül ayına kadar 2 ? 3 bin bisiklet dağıtımı planlanıyor.
E. KİPMAN: Siz bisiklet kullanıyor musunuz?
Y. KARADAĞ: Evet bir bisikletim var, kullanmayı seviyorum. Fırsat buldukça biniyorum.
E. KİPMAN: Sayın Karadağ, yapılan bunca faaliyetlerin ardından, ilimizde yasaklı yerlerde sigara kullananlar için bir Whatsapp ihbar hattı oluşturuldu. Şuana kadar verdiğiniz bu hizmetiniz ne durumda? İnsanlar bu uygulamadan memnun mu? Geri dönüşte ne gibi tepkiler alıyorsunuz?
YURTDIŞINDAN BİLE TEŞEKKÜR ALIYORUZ
Y. KARADAĞ: Sigara içmeye yasak ortamlar, sigara içmeyenleri korumak amacıyla yapılıyor. Sayın Valimizin talimatıyla Whatsapp ihbar hattı kuruldu. İki ay kadar oluyor. 520 kadar ihbar geldi buraya, bu ihbarların içerisinde büyük bir kısmı bilgi amaçlı ?sigara içilen yerler var, buralara ceza uyguluyor musunuz?´ diye bilgi almak maksadıyla soruyor. Şuana kadar ihlal ile ilgili 20 kadar ihbar aldık. Bunlarla ilgili işlem yaptık. 2 işletmeye ve 2 vatandaşa 4 bin lira civarında ceza kesildi. Gelen ihbarlar bize ulaştıktan sonra dışarıda sürekli gezen ekiplerimiz var, onların tabletlerine düşüyor, onları ihbar edilen adreslere yönlendiriyoruz, ekiplerimiz orada sigara içildiğini tespit ederlerse cezai müeyyide uygulanıyor. Çok fazla memnuniyet verici geri dönüşler oldu. Denetimler daha da sıklaşmalı diye öneriler geliyor. Sigara içmeyenler çok memnun, hatta yurt dışından ihbar hattımızın haberini alıp oraya teşekkürlerini iletenler oldu. Yeri gelmişken Whatsapp ihbar hattı numarasını da hatırlatmak isterim; ?0 505 157 85 38?
