Kış aylarının gelmesi ve havaların soğumasıyla birlikte vatandaşlara soba, şofben ve kombi zehirlenmeleri hakkında uyarılarda bulunan Makine Mühendisleri Odası(MMO) Kayseri Şube Başkanı Ersin Fener ?Bana bir şey olmaz algısından uzak durmak gerekiyor? dedi.
Soba zehirlenmelerine soba kurulumunda ve kullanımında uygulanan birçok yanlış uygulamanın neden olabileceğini söyleyen Fener ?Sobalara bağlı zehirlenmeler gerek sobanın uygun seçilmemesi gerek baca ve boru bağlantılarında hatalar yapılması, uygun mahal seçilmemesi, uygun yakmama ve temizlik yapılmamasından kaynaklanmaktadır. Katı yakıt kullanan vatandaşlarımız TSE´nin uygun gördüğü bir cihazın kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Bu sayede amaçlanan verim elde edilebilir ve güvenli kullanım sağlanabilir? tavsiyesinde bulundu.
Fener vatandaşların yatmadan önce sobaya besleme yapmamaları gerektiğini vurgulayarak ?Vatandaşlarımıza aşırı yüklemeden kaçınmalarını öneriyoruz. Aşırı yükleme esnasında yanma odasında daralma meydana gelecek ve ısı düzensizliğinden dolayı baca çekmesinde sorun meydana gelecektir. Bu sıkışmadan bacanın da tam çekim yapamamasından dolayı bu gazın ortama sızması olabilir ve solunduğu zaman zehirlenmeyle karşılaşılması an meselesi olacak. Bu nedenle aşırı yüklemeden kaçınılması gerekmektedir. Yatmadan önce kömür besleme olayını yapmamalarını öneriyoruz. Çünkü uyudukları süre içerisinde bir müdahale şansları olmayacak. Bu nedenle yatmadan önce ilave besleme yapmamalarını öneriyoruz?dedi.
Soba, şofben ve kombi alınacağı zaman TSE belgesine dikkat edilmesi gerektiğini belirten Fener sözlerini şu şekilde sürdürdü:
?Cihazın kapasitesine uygun mahallerin tercih edilmesi gerekmektedir. Cihazın kapasitesine göre genişlikte bir odada kullanmak gerekiyor. Bu noktada banyo ve yatak odaları kesinlikle tercih edilmemelidir. Cihazın alt tarafına yanmaz bir madde koyulmalıdır. Bu noktada uygun kalınlıkta bir mermer olabilir. Boru bağlantıları gerek sobayla gerek kendi aralarında gerekse bacayla sızdırmaz bir şekilde montajının yapılması gerekiyor. Özellikle uzun borulamadan kaçınılması gerekiyor. Boruların düşeyde olması gerekiyor. Yatay borulamadan kaçınılması gerekiyor. Yatay boru kullanılacaksa 2 metrenin üzerinde boru kullanmamamız gerekiyor. Borulama yapılırken 2 dirsekten fazla dirsek kullanılmaması gerekiyor. Bu da bacaların sağlıklı bir çekim yaparak yanma sırasında ortaya çıkan gazı atmosfere ulaştırma noktasına gereken basıncı sağlaması açısından önemli. Ne yazık ki kamuoyunda yanlış bir uygulama var yıllardır gördüğümüz yanlışlardan biri de yanma gerçekleştikten sonra vatandaşlarımız ısıyı muhafaza etme ve ortama yayma adına uzun boruları tercih ediyorlar. Cihazın borusu başka odaya taşınıyor ve oradan baca bağlantısı gerçekleştiriliyor. Bu durum baca çekimini düşürür ve zehirlenme vakalarına davetiye çıkartıyor. Soba malzemeleri doldurulduğu zaman alttan tutuşturma yerine üstten tutuşturma öneriyoruz. Üstten tutuşturulduğu zaman yanmayla birlikte oluşturulacak atık gaz alevin üzerinde kalacak ve tam bir yanma sağlanacak ve bacalar vasıtasıyla atmosfere ulaştırılabilecek. Alttan tutuşturmada tam olarak verim alınamaz ve atmosfere atılan gazın emisyon oranı daha da yüksek olur bu durumu tavsiye etmiyoruz. Cihazdan yeterli verim elde etme ve güvenli kullanım adına cihazın temizliğinin düzenli yapılması gerekiyor. Soba söndükten sonra içindeki küller tamamen temizlenmeden doldurulmasını ve ateşlenmesini kesinlikle tasnif etmiyoruz. Vatandaşların bu konuda ihmalkar davranmamalarını tavsiye ediyoruz. Baca ve soba borularının temizliğinin de yapılarak bacanın çekme basıncının ayarlanması gerekiyor. Her temizlikte sobanın altında bulunan ızgaranın da temizlenmesi gerekmektedir. Kömür alınırken İl Mahalli Çevre Komisyonu´nun almış olduğu kararlar doğrultusunda kömür satma yetkisine sahip firmalardan kömürlerini temin etmelerini öneriyoruz. Bana bir şey olmaz algısından uzak durmak gerekiyor. Şofben ve kombi kullanan vatandaşlarımız kullandıkları cihazın TSE ve İSO belgesinin olmasına dikkat etsinler. Şofbenlerde LPG kullanılmaktadır ve son zamanlarda doğalgazın yaygınlaşmasıyla birlikte şofben kullanım oranı azalmıştır. Fakat yine de doğalgazın ulaşmadığı birçok yerde LPG kullanımı devam etmektedir. LPG´li şofbenlerin banyo gibi mahallerde konuşlandırılmaması gerekiyor. Geçmiş yıllarda yaşanan zehirlenme vakalarına baktığımız zaman şofbenlerin banyoda olduğunu görüyoruz. Kullanım esnasında ortamdaki su buharının artması ve yoğuşma meydana gelmesi bu cihazların alevinin sönmesine neden oluyor gaz sızması meydan geliyor ve vatandaşlarımızın bunun farkına varamamasından dolayı zehirlenmeler meydana geliyor. Bu tür cihazların bacası yoksa kesinlikle kullanılmamasını tavsiye ediyoruz. Cihazların baca bağlantılarının sızdırmaz bir şekilde yapılmasına dikkat edilmesini öneriyoruz. Birden fazla cihazın aynı bacaya bağlanmamasını tavsiye ediyoruz. Doğalgazla çalışan kombilerde meydana gelen zehirlenmeler doğalgaz kaynaklı değil ağırlıklı olarak yanma sonunda atmosfere atılması gereken karbonmonoksit gazının bac borusunun yeterli olmadığından ve havalandırmanın yeterli olmamasından dolayı mahale sızması. Mahalde oksijen oranının azalıp karbonmonoksit oranının artması nedeniyle meydana gelen zehirlenme vakalarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Vatandaşlardan tavsiyem, bacasız cihaz kullanmasınlar, kullandıkları cihaz ve baca ilgili standartlar uygun üretilmiş olmalı, sızdırmaz bir şekilde baca bağlantısının yapılmasına dikkat etmeleri gerekmektedir. Doğalgazın projelendirme noktasında yetkili gaz dağıtım firması tarafından onaylı firmaların kullanılmasını ve yetkili gaz dağıtım firması tarafından projenin onaylanmış olmasını tavsiye ediyoruz. Vatandaşlarımızın en çok yaptığı hatalardan biri kış aylarının gelmesi havaların soğumasıyla pencere ve kapılarda açılan menfezleri soğuk hava girişini engellemek adına poşet, bez ya da kağıtla kapattıklarına şahit oluyoruz. Geçmiş yıllara baktığımızda ülkemizde ölümle sonuçlanan zehirlenme olaylarına baktığımızda göze çarpan unsurlardan biri de budur. Halbuki o menfez vatandaşlarımızın hayatını emniyete alma noktasında yeterli bir olgudur. Soğuk girişi ya da herhangi bir sebepten bu noktaların kapatılmasın kesinlikte tasnif ettiğimiz bir durum değildir. Şofben veya kombi kullanan vatandaşlarımız gaz kokusu aldıkları zaman gaz vanasını kapatmalı, mahalde bulunan pencereleri karşılıklı olarak açarak havalandırmalı, elektrikli cihazları kullanmaktan kaçınmalı ve bu sırada ilgili gaz firmasına haber vermelidir?