SOSYAL MEDYA İNTİHARI TETİKLİYOR

Erciyes Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Tayfun Turan son aylarda artık gösteren intihar olaylarının medya işleniş şeklinin çok önemli olduğuna dikkat çekip, intihar haberlerinin özendirici olabildiğini vurgulayarak “İntihar haberinin birinci sayfadan verilmemesi gerekiyor. İsimlerden bahsedilmemeli. Haberin başlığında intihar ve ölüm gibi kelimelerin kullanılmaması gerekiyor. İntihar yönteminden hiç bahsedilmemesi gerekiyor. Görüntüleri, fotoğrafları intihar yeri ile ilgili ya da intihar etmiş kişiyle ilgili fotoğrafların basılmaması gerekiyor. Yine intihar eden kişiyle ilgili olarak dramatik haberlerden kaçınmak gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.

Erciyes Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Tayfun Turan son zamlarda artış kaydeden intihar vakalarında medyanın etkisi ile ilgili olarak haber ekibimize yaptığı değerlendirmede, intihar vakalarının haber olarak kullanılması gerektiğinin altını çizip özendirici olması için daha küçük , fazla detay vermeden işlenmesi tavsiyesinde bulunarak şunları kaydetti.” Medya ve intihar konusu aslında birkaç yüzyıldır bilinen bir konu. Medyanın intiharı harbeleştirmesi, intiharla ilgili bilgileri aktarması hep gündemde kalmıştır. Nasıl bir yol izleneceği ilk zamanlarda belirsizlikler vardır. Gelinen noktada medyanın intihar haberlerini aktarması büyük önem taşıyor. Çünkü intihar haberini verirken medyanın çok dikkat etmesi gerekiyor. Bu uzun bir süreç. Özellikle Avrupa ülkelerinde olsun Avustralya’da olsun medyanın intihar haberlerini vermesi ile ilgili yapılan çalışmalar var. İlk zamanlarda bilimsel çalışmalarda medyanın intihar haberini vermesi şeklinin insanlar üzerinde nasıl etki sağladığı araştırılmış ve bu şöyle görülmüş. Medyanın intiharı haberleştirmesi intihar eden dışındaki insan gruplarında özellikle intihara yatkın olabilecek kişilerde bulaşıcı bir etki yarattığı çalışmalarla gösterilmiş. İngiltere’de, İrlanda’da Avustralya’da bu tür çalışmalar var. Bizim ülkemizde de az da olsa bununla ilgili yapılan çalışmalar var. Bu nedenle intihar konusu tabi çok faktörlü bir konu. Birçok meslek grubunu ilgilendirebiliyor. Bunlar içinde de basın var. Yapılan çalışmalarda medyanın intihar haberleştirmesinin olumsuz etkileri görüldükten sonra, bazı kurallar benimsenmiş. Dünya Sağlık Örgütü nasıl haberleştirilmesi gerektiği konusunda tavsiyelerde bulundu. Zaman zaman bu konularda kanunlar çıkmış, yönetmelikler çıkmış. Ancak bunlarda bir takım aksamalar olduğu görülüyor. Yine medyanın intihar haberlerini verme şekline dikkat ettiği zaman intiharlarda bir azalma olduğu bulaşıcı etkinin olmadığı yapılan çalışmalarda gösterilmiş. Peki medya ne yapmalı? İntihar haberleştirilmeli mi? Bu konuda varılan sonuçlar şunlardır. Evet, haberleştirilmeli. Tabi ki medya haber olarak verecek. Ama verirken bir takım noktalara da dikkat etmesi gerekiyor. İntihar haberinin birinci sayfadan verilmemesi gerekiyor. Daha arka sayfalardan verilmeli. İsimlerden bahsedilmemeli. Haberin başlığında intihar ve ölüm gibi kelimelerin kullanılmaması gerekiyor. İntihar yönteminden hiç bahsedilmemesi gerekiyor. Görüntüleri, fotoğrafları intihar yeri ile ilgili ya da intihar etmiş kişiyle ilgili fotoğrafların basılmaması gerekiyor. Yine intihar eden kişiyle ilgili olarak dramatik haberlerden kaçınmak gerekiyor. Çünkü basında haberleştirilme şeklinde çok görüyoruz. Haberleştirilirken geldiği koşullar, kişinin yaşadığı koşullarla ilgili dramatik bilgiler, aile yapısı ile ilgili bilgiler bütün bu bilgilerin intiharın diğer insanlara bulaşıcı etkisi olmasına sebep oluşturabiliyor. Yine çok önemli bir nokta şudur. İntihar etmiş kişiyle ilgili haber yapılırken aslında bu konunun önlenebileceği muhakkak haberde yer almalıdır. Haberin içerisinde olması gereken bir nokta daha var. Kişinin intihar düşüncesi olduğunda nerelerden, nasıl yardım alması gerektiği konusunda da mutlaka yer verilmesi gerekmektedir. Haberlerin bu şekilde verilmesi durumunda intihar olgularının artmadığı aksine azaldığı görülmüştür. Bütün bunlar uzun yıllardır yapılmış olan çalışmalar neticesinde Dünya Sağlık Örgütünün önerileridir. Buradan şu sonuç çıkabilir. Basının haberleştirme şekli insanların üzerinde olumlu ya da olumsuz tesir bırakabiliyor. “

HABER: CEYHUN ÜSTEN